Elektronik Atıkların (16 02 13* ve 20 01 35*) Atıklarının İşlenmesi İş Akış Şeması Açıklaması
Atıkların Tesise Kabulü:
• Sanayi kuruluşlarında ve çeşitli tesislerinde oluşan atıklar tesise gelir.
• Tehlikeli atıklar, tehlikeli atık taşıma lisansı alınmış araçlarla getirilecek ve kabulünün onaylanmasının ardından atık kabul ünitesinden depolama alanına forklift ile taşınacaktır.
• Gerekli kontroller yapıldıktan sonra, uygun bulunan atıkların kabulleri yapılacaktır. Uygun bulunmayanlar ise iade edilecektir.
• Atıklar tesiste radyasyon paneli bulunan kantara alınır. Kullanılan radyasyon cihazları TENMAK onaylı cihazlar olup, kurumun onayı olmayan cihazlar kullanılmayacaktır. Radyasyon ölçümleri, cihaz kullanımı konusunda yeterlik belgesine sahip personel tarafından yapılır. Yeterlik sahibi personel, gelen atığın üzerinde cihazı yaklaştırır. Radyasyon değeri 1 µSv değerinin üzerine çıktığında, cihaz uyarı verir. Radyasyon ilgili değerin altında olduğunda, atık kabulü gerçekleşir. Radyasyon bulunması durumunda, atığa hiçbir müdahale yapılmadan TENMAK’a haber verilecektir.
• Kabulü gerçekleşen atıklar, kantarda tartılarak kayıt altına alınır.
• Atıklar, tehlikelilik durumuna, kategorilerine (yanıcı, oksitleyici, korozif, reaktif vb.) ve ambalajlarına (IBC Tank, sac varil, plastik bidon, big bag çuval) göre sınıflandırılır. Tesiste, türlerine göre ayrılmış alanlara alınarak, depolanır.
Ön Ayrıştırma:
• Tesise kabul edilen atıklar, ön ayrıştırma alanına alınır. Bu alanda, atık olarak gelen malzemenin ön sökme arındırma tezgâhında ayrıştırma işlemine tabi tutulacaktır.
• İkinci el olarak kullanılamayacak olanlar ise tesise alınmayacaktır.
Söküm:
• Atığa ilk olarak manuel kaba söküm işlemi uygulanarak, parçalara ayırılması sağlanacaktır. Söküm işlemiyle birlikte metal, plastik, cam ve diğer malzemelerin ayırımı yapılmış olacaktır.
• Bazı elektrikli ve elektronik eşyalarda ise, pil-akü, özel kaplanmış parçalar (kurşunlu cam, civalı anahtar, PCB kaplamalı eşyalar, vb.) içerebilecektir. Söküm sırasında ayrılabilecek söz konusu ekipmanlar aşağıda sıralanmıştır:
Elektrikli Süpürgeler
✓ PCB/PCT İçeren Kapasitörler, Elektrolit Kapasitörler
✓ Piller ve Akümülatörler
✓ Tüm Basılı Devre Kartları
✓ PBB ve PBDE Gibi Bromlu Alev Geciktirici İçeren Plastikler
✓ Asbestli Atıklar ve Asbest İçeren Bileşenler
✓ Katot Işın Tüpleri
✓ Gaz Deşarj Lambaları
✓ Yanmaz Seramik İçeren Lifler İhtiva Eden Bileşenler
• Atığın asbest içeren parçaları işlemeye tabi tutulmadan önce ön demontaj ile çıkartılacak, tehlikeli atık depolama alanında ayrı biriktirilecek ve depolandıktan sonra lisanslı bertaraf firmalarına gönderilecektir.
• İkinci olarak atığın seramik lifler içeren parçaları, işlemeye tabi tutulmadan önce ön demontaj ile çıkartılacak ve tehlikeli atık depolama alanında ayrı biriktirilip depolandıktan sonra lisanslı bertaraf firmalarına gönderilecektir.
• Asbest ve seramik liflerin sökümü ile ilgili, çalışan personele uygun solunum sistemi koruyucusu ve diğer kişisel koruyucu donanımının temin edilmesi sağlanacaktır. Asbest ve seramik lif sökümünün yapıldığı alanların ayrılması gerekmektedir.
• İlgili söküm işlemlerini yapacak personelin belirlenmesi sağlanacak ve personelin mesleki eğitimi alması sağlanacak ve bu eğitimi almayan personelin söküm işlemlerinde bulunmamasına özen gösterilecektir.
• İşletmeye kabul edilen elektrikli ve elektronik eşyalardan tekrar kullanımı ya da tamiri mümkün olmayan atıklar ayrıştırılırken öncelikli olarak tehlikeli özellik gösteren kısımları sökülecek ve ayrı olarak depolanarak çevre lisanslı bertaraf tesislerinde özel yöntemler ile bertaraf ettirilmesi sağlanacaktır.
• Daha sonra atığın söküm işlemlerine devam edilerek, tehlikeli olarak çıkanlar, ayrı olarak tehlikeli atık geçici depolama alanında biriktirilecek ve sonrasında lisanslı bertaraf firmalarına gönderilecektir.
Kırma:
• Kırma makinesi aydınlatma ekipmanları hariç söküm sonrasındaki diğer tüm elektrikli ve elektronik malzemelerin kırımını sağlayacaktır. Ön ayrıştırma ile atıktan tehlikeli parçaların uzaklaştırılması sonrasında kalan metal ve plastik parçalara kırma işlemi yapılacaktır. Söz konusu olan metal ve plastikler aynı türden malzemelerdir. Dolayısıyla, benzer olan malzemeler gruplandırılacak ve sonrasında program dahilinde kırma işlemi uygulanacaktır. Aydınlatma ekipmanı atıklarının ise kırma ünitesi farklı olup, ilgili ünitede kırma tamamen kapalı sistemde olacak ve farklı emiş sistemi ile yönetilecektir.
• Kırma makinesinde kapalı sistem siklon toz tutucular kullanılacaktır. Ayrıca kırma makinesinde (kırıcı) toz emisyonunu minimuma indirgemek amacı tesiste kullanılacak kapalı sistem siklon toz tutucular kullanılacaktır.
• Kırma makinesinde (elektronik atık kırıcı) bulunacak emiş sistemi için siklonlar kullanılacaktır.
• Siklon filtre sistemi altındaki haznede toplanan tozlar alanında depolanarak Lisanslı Geri Kazanım/Bertaraf Tesislerine verilecektir.
İlgili yönetmeliğe göre kabul edilecek atıklar şu şekildedir;
Küçük Ev Aletleri;
✓ Elektrikli Süpürgeler
✓ Halı Yıkama Makineleri
✓ Diğer Temizleme Makineleri
✓ Örgü, Dokuma
✓ Dikiş Makineleri ve Diğer Kumaş İşleyici Makineler
✓ Ütü Makineleri
✓ Ütüleme ve Diğer Giysi Bakım Aletleri
✓ Tost Makineleri
✓ Kızartma Makineleri
✓ Öğütücüler
✓ Kahve Makineleri
✓ Paketleme Cihazları
✓ Elektrikli Bıçaklar
✓ Saç Kesimi
✓ Saç Kurutucu
✓ Diş Fırçalama
✓ Tıraş, Masaj ve Diğer Vücut Bakım Aletleri,
✓ Duvar ve Kol Saatleri ve Diğer Zaman Ölçümü ve Göstergesi veya Kaydı İçin Kullanılan Aygıtlar,
✓ Tartılar
Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer küçük ev aletlerini;
✓ Elektrikli ve Elektronik Aletler
✓ Matkaplar
✓ Testereler
✓Dikiş Makineleri
✓Ahşap, Metal veya Diğer Malzemelerin İşlenmesinde Kullanılan Torna, Değirmen, Kumlama, Zımpara, Kesme, Parçalama, Delme, Delik Açma, Dövme, Katlama, Eğme ve Diğer İşleme Aletleri
✓Perçinleme, Çivileme, Vidalama; Perçin, Çivi ve Vida Sökme ve Benzer İşlemler İçin Kullanılan Aletler
✓Kaynak, Lehim Makineleri ve Benzer Makineler
✓Sıvı veya Gaz Halindeki Maddelerin Sprey, Dağıtma, Sürme veya Diğer Şekillerde Uygulanması İçin Kullanılan Ekipmanlar
✓Çim Biçme ve Diğer Bahçıvanlık İşlerinde Kullanılan Aletleri
Oyuncak, eğlence ve spor ekipmanları;
✓ Elektrikli Tren ve Yarış Arabası Takımları
✓ El Tipi Video Oyun Konsolları
✓ Video Oyunları
✓ Bisiklet Sürme, Koşma, Kürek Çekme ve Benzeri Sporlar İçin Kullanılan Bilgisayarlar
✓ Elektrikli veya Elektronik Spor Aletleri
✓ Jetonlu Makineleri
İzleme ve kontrol aletleri;
✓ Duman Dedektörü
✓ Isı Ayarlayıcıları
✓ Termostatlar
✓ Evsel veya Laboratuvar Ortamında Kullanılan Ölçme, Tartma ve Ayarlama Cihaz ve Aletleri,
✓ Endüstriyel Tesislerde Kullanılan Diğer Kontrol ve İzleme Enstrümanları (örneğin kontrol panelleri)
İşletme bu kapsamdaki tüm cihazları almayı planlamaktadır.
Bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları;
✓Ana Bilgisayarlar
✓ Mini Bilgisayarlar
✓ Yazıcı Birimleri
✓ Kişisel Bilgisayar Ekipmanları
✓ Avuç İçi Bilgisayarlar
✓Yazıcılar
✓ Kopyalama Ekipmanları
✓ Elektrikli ve Elektronik Daktilolar
✓Cep ve Masa Hesap Makineleri ve Elektronik Bilgi Toplama, Muhafaza Etme, İşleme, Sunma veya İletme İçin Kullanılan Diğer Ürün ve Ekipmanlar
✓ Kullanıcı Terminalleri ve Sistemleri
✓ Faks Makineleri
✓ Teleteks
✓ Telefonlar
✓ Ankesörlü Telefonlar
✓ Kablosuz Telefonlar
✓ Cep Telefonları
✓ Telesekreterler ve Telekomünikasyon Vasıtasıyla Ses, Görüntü ve Başka Bilgilerin İletilmesi İçin Kullanılan Diğer Ürün ve Ekipmanlar
✓ Elektrikli ve Elektronik Eşya Tanımı Kapsamındaki Diğer Bilişim ve Telekomünikasyon Ekipmanları
Tüketici ekipmanları;
✓ Radyo Alıcıları
✓ Televizyon Alıcıları
✓ Video Kameraları
✓ Hi-Fi Kaydediciler
✓ Ses Yükselticiler
✓ Müzik Enstrümanları
✓ Telekomünikasyon Dışında Görüntü ve Sesin Dağıtımını Sağlayan Sinyaller ve Diğer Teknolojiler de Dâhil Olmak Üzere, Görüntü ve Ses Kaydı veya Bunların Reprodüksüyonu Amacıyla Kullanılan Diğer Ürün ve Ekipmanlar
✓ Elektrikli ve Elektronik Eşya Tanımı Kapsamındaki Diğer Tüketici Ekipmanları
İşletme bu kapsamdaki tüm cihazları almayı planlamaktadır.
Tıbbi Cihazlar
Radyoterapi Ekipmanı
Kardiyoloji Ekipmanı
Diyaliz
Sun’i Tenefüs Tertibatı
Nükleer Tıp Ekipmanı
Tüp Teşhisleri İçin Gerekli Laboratuvar Ekipmanı
Analiz Ekipmanı,
Derin Dondurucular
Üreme Testleri
Hastalıkların, Yaraların ve Sakatlıkların Tespit Edilmesi, Önlenmesi, İzlenmesi, İyileştirilmesi, Hafifletilmesi İçin Kullanılan Diğer Cihaz ve Aletler